Trajan Çeşmesi,Domitian Tapınağı,Memmius Anıtı
Trajan Çeşmesi,Domitian Tapınağı,Memmius Anıtı
Yapı 5,20Xll,90m ölçülerindeki büyük bir havuzu üç yandan çeviren iki katlı çeşme ile birlikte oldukça hoş bir görselliğe sahiptir. İmparator Trajan döneminde MS ll.yüzyıl başlarında yapılan çeşmenin önündeki havuza su akıttığı orta bölümünün üstünde iki kat boyunca yükselen ve İmparator Trajan’a ait bir heykel bulunmakta ve sular heykelin ayaklarının altından çağıldayarak havuza akmaktaydı. Burada kazı sırasında ortaya çıkarılan bir grup heykel bugün Efes Müzesi’nde sergilenmektedir.
Trajan Çeşmesini geçer geçmez görülen Herakles kabartmaları ile bezeli caddenin kenarındaki bu galerilerin arkasında dükkan, ev ve öteki yapılar bulunmakta ve bu yapıların kapıları galerilere açılmaktaydı. Ayrıca caddeye açılan dükkanlar hemen arkalarındaki evlerle de bağlantılıydı. Cadde üzerinde sütunların önünde görülen bir bölümü yazıttı kaidelerde, kente iyiliği dokunmuş kişilerin heykelleri bulunuyordu. Herakles Kapısı yakınında bulunan heykel bunlardan birisi olup Hekim Aleksandros’a aittir. Efes Müzesi’nde sergilenen Konsül Stephanos Heykeli de bu caddede yapılan kazı çalışmaları sırasında bulunmuştur. Tabanı mermer plakalarla kaplı caddenin altında geniş bir kanalizasyon sistemi bulunmaktadır.
Kuretler Caddesi boyunca ilerlendiğinde aynı sırada rastlanacak olan diğer yapılar Trajan Çeşmesi ve Herakles Kapısı’dır. Bu kapı İS IV. veya V. yüzyılda yapılmış olup, üzerinde Herakles kabartmaları bulunur. Şimdi Trajan Çeşmesi’nden başlayıp Herakles Kapısı ve Domitian Tapınağı ile devam edelim kalıntıları MS IV-V.yüzyılda inşa edilen bir giriş kapısına aittir. Bu kapıyı geçtikten sonra bir yol ayrımına gelinir. Burada sağa yani arkeologlarca Domitian Yolu olarak adlandırılan yola sapıldığında Domitian Tapınağı ile karşılaşılır.
Ancak kapıdan geçmeden önce geriye dönüp bakmak ve hatta bir fotoğraf çekmek iyi olur. Buradan bakıldığında limana kadar gelinen yol ve gezilen yapılar rahatlıkla görülebilir. Ayrıca uzaklarda Kaystros nehrinin doldurduğu ovayı da gözlemlemek olasıdır.
Kapıdan geçtikten sonra karşılaşılan kavşakta iki ayrı anıt dikkat çeker. Bunlardan biri yarım daire biçimli bir Hydreion yani çeşme yapısı; diğeri ise bu yapıya bitişik anıttır ve Memmius Anıtı olarak adlandırılır. Geç Helenistik dönemde diktatör Sulla’nın torunu Memmius İçin yapıldığı kısmen ele geçmiş bir yazıta dayanarak arkeologlarca ileri sürülen
bu anıta konu olan Memmius hakkında fazla bir bilgi yoktur. Bununla birlikte MÖ I. yüzyılda Roma’ya karşı isyan eden Pontus Kralı Mitridates’in yanında yer alan Ephesos’ta tekrar imparatorluğun gücünün hissedilmesi için gönderilen ve sert tedbirlerle bunu başaran kişinin diktatör Sulla’nın torunu Memmius olduğu bilinmektedir.
Domitian yoluna girildiğinde solda ilk karşılaşılan kemerli yapı Pollio Çeşmesi’dir.
