Neglect Sendromu :Neglect Sendromu ve Tedavisi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Modem dünya denince aklıma yabancılaşma gelir. Hayata yabancılaştık, topluma yabancılaştık, kendimize yabancılaştık. Bazı patolojiler oldu, ihmal ettik, ihmal olduk.
Beyin 4 lobtan oluşur. Çevreden gelen duyulan alma ve onlan ilgili merkezlere iletme, parietal lobun görevidir ve hasarlanması durumunda duyuların iletilmesi ve algılanması bozulur. Genellikle serebral arter kanlanmasında meydana gelen lezyon parietal lob başta olmak üzere diğer beyin loblarım tutabilir ve ihmal sendromu olarakta bilinen Neglect Sendromunu oluşturabilir.
Neglect kelimesi latincede neglere=bilmemek, ihmal etmekten gelir. Etiyolojisi tam olarak bilinmese de beynin her iki hemisferinden gelen uyanların iletilmesinin yarış halinde olduğu düşünülür. Buna göre lezyonlu tarafın geç kalması ile beyin, sağlam taraftan erken uyan alır. Alman erken uyan, lezyonlu tarafın uyarısını baskılayarak yok sayılmasını sağlar. Böylece beyin lezyonlu tarafın uyansım dikkate almaz, karşı vücut yanıtıma karşı ihmal etme, yabancılaşma, yok sayma gerçekleşir. Lezyon her iki hemisferi tutabilmekle birlikte çoğunlukla sağ hemisferi tutar.
Sağ hemisfer lezyonlu hastalar; sol taraftan felçliymişçesine kullanmazlar, yürürken sağa eğilim gösterirler, yolun soluna bakmazlar, tabağın solundaki yemekleri yemezler, resmin sol tarafım çizmezler, kelimelerin ve kitapların sol yansım okumazlar. Mesela Neglectli erkekler women-men yazdı tuvaletleri kanştırabilirler. Bu durumlar hafif veya orta dereceli hastalarda tipiktir. Ağır şiddetli hastalarda bunlara ek olarak ‘kendini de ihmal etme’ ortaya çıkar. Yani yüzlerinin sol tarafını traş etmez, makyaj yapmaz, saçım taramaz ve dişlerini fırçalamazlar. Sol uzuvlarının kendilerine ait olduğuna inanmadıkları sanal inanç içinde olabilirler. Bu eli buraya kim koydu? Bu bacak buraya nereden geldi gibi tepkiler verebilirler.
Sağı belli solu yok.
Sağım görüyor solu yok.
Sağı duyumsuyor solu yok.
Elbette ki Neglect’li hastalar tehlike anında ihmalleri inhibe edebilir. Yapılan araştırmalara göre Neglect
sendromlu hastalara aynı iki ev gösteriliyor. Evlerden biri normal iken diğerinin sol tarafında yangın gözüküyor. Hastalara sorulan iki ev arasında fark var mı sorusuna “hayır” cevabı almıyor. Ancak hangisinde yaşamak isterdiniz deyince hastalar %80 oranında normal evi gösteriyor. Bu da sezgisel olarak beynin kendini koruma içgüdüsü içinde olduğunu gösteriyor.
Bir diğer aykırılıkta hastalardan duvardaki saati çizmelerini isteyince ortaya çıkıyor. Hastalar resmi şekildeki gibi 1 den 6 ya kadar veya tüm sayılan sağ tarafa sıkıştırılmış şekilde yazıyor. Neden çemberi yarım çizmediklerini düşünebilirsiniz. Burada da devreye bazal gangliyonlanmız giriyor. Bazal gangliyonlar, 1 kere öğrenilip rutine bağlanan hareketleri beyin yönetiminde olmadan gerçekleşmesini sağlıyor. Daire çizerken de bazal gangliyonlanmızı kullandığımız için hastalar tam daire çizilebiliyor.
Neglect sendromunu görme veya algı bozukluğu değil, dikkat bozukluğudur. Hastalar hasta olduğunun farkına varmazlar hatta çoğunlukla inkar edebilirler. Genellikle yakınları tarafından fark edilip doktora götürülürler.
Dr.lar, kolaylık açısından kalem ve kağıdın kullanıldığı testleri yaptırırlar. En sık yıldız iptal testi olmak üzere çizgiyi ikiye bölme görevi, resim çizme ve kitap okuma görevleri de tanıda kullanılan metotlardır.
Yıldız iptal testinde hastalara büytik-küçük yıldızlar ve çeşitli harfler verilir. Hastalardan küçük yıldızlan işaretleyip iptal etmeleri istenir. Sendromlu hastalar, sadece sağ taraftaki küçük yıldızlan işaretlerler.
Çizgiyi bölme testinde ise bir kağıda çizilen birçok çizgiyi ortalarından ikiye bölmeleri istenir. Hastalar sadece sağ kısımdaki çizgileri bölmeler sağ tarafa yakm olamak üzere bölerler.
İlginçtir ki hastalığın derecesi gün içinde bık dalgalanma gösterebilir. Bunu göz önüne aldığımızda testlerin hassas olması için birden fazla ve farklı test yapmanın tam ve şiddet tayininde daha doğru sonuçlar vereceğini söyleyebiliriz.
Tedavi hastalarda değişiklik gösterebilir. Bazı hastalar iyileşirken bazı hastalarda septomlan azaltmaya yöneliktir. Dikkat uyaranım arttırıcı etkinlikler ve medikal tedavi olarak dikkati arttıran ilaçlar verilebilir.
Hasılı velkelam, insan beyni, harika düzenle işlenen milyarlarca nöron bulundurur. Bu düzendeki küçük oynamalar bile hayal gücümüze sığdırmayacağımız hastalıklar karşımıza çıkabilir. Yolun yolcusu olarak bize düşen, yaratılıştaki ve yaratılışa işlenmiş zaman zaman ortaya çıkmasına zemin hazırlanmış binbir farklı patolojideki hikmeti bulabilmek, kabul etmek ve itaat etmektir.
