Dünden Bugüne Radyo Yayını ve Podcasting

Bir dönemin en popüler iletişim ara­cıydı radyo. Radyonun prime time saatle­rinde tüm ev ahalisi başına toplanır, hava­disleri, radyo tiyatrosunu dinler, dünyaya kulak kabartırdı. O güzel el emeği, göz nuru danteller ilk önce radyolara örtülmüştü. Cam ekranın başrolü almadığı, internetin ergenlik çığlıklanyla odaları inletmediği o masum gün­lerde sözün hakikatliği, mahallenin sıcaklığı vardı. Radyo hayale daha bir geniş yer ayınrdı. Önce duymanız, sonra algılamanız en sonunda anlamanız lazımdı. Vereceğiniz tepkime, beyin kıvrımlarında şekillendikten sonra jest, mimik ya da kelam olarak ağızdan çıkardı. Kısıtlı imkânlarla maddi durumu iyi olan evlerde kendine sağlam bir yer edinen radyo daha sonra tüm evlere yayıldı. Ara­balara misafir oldu destursuz, ellerde taşmdı izinsiz, yastık altlarında geleceği selamladı habersiz.

El radyolarının cazibesi bir nesli sardı 80’lerde doğanların walkmanli dünyalarında radyonun ayrı bir yeri vardı. Dolmuşların cazibesi ise radyodaki müziğe bağlıydı. Araç alırken radyosu var mı kaliteli mi diye sorulurdu. Bu farklı ve güzel dünyalara açılan kitle iletişim aracı televizyonun gelmesi ile çok sarsıldı. Görüntünün hükümranlığı Moğol istilası gibiydi; ezdi geçti. Bu büyük darbeden sonra radyo pek toparlana­madı açıkçası. Televizyon her geçen gün gelişti, çağa ayak uydurdu. Radyo da kendince gelişmeler gösterdi; teknik ve alt yapı olarak ilerledi. Hem içerik hem de teknik olarak daha kaliteli hale geldi. Ulaştığı kişi sa­yısı çoğaldı, hedef kitlesi genişledi. Radyocular hayatı tiye alan muhabbetlerden dişe dokunur programlara geçti. Halkın dertlerini anlatan, güzel yayınlar yapan radyolar kuruldu. Bölgesel ve yerel radyolar, yöre insanının nabzını tuttu, müziği yaşattı, bir belge olarak ses arşivlerine türkülerin girmesini sağladı. Ancak kürselleşen dünya birlikte teknolojinin iletişim araçlannı daha da görsel dünyaya götürmesi radyonun sesinin biraz daha kısılmasına yol açtı.

Radyo, internet tabanlı iletişim araçlarının baskın olduğu günümüzde halen varlığım sürdürüyor, in­ternetin olanaklan sayesinde artık herkese ulaşmak mümkün. Zamanın ve mekânm bağlayıcılığı ortadan kalktı. Maddi yük çok hafifledi. Dijital programlar sayesinde çok daha estetik ve zengin içeriğe sahip programlar yapmak mümkün. Çok büyük binalara ve istasyonlara da gerek kalmadı. Bilgisayar pek çok şeyi hallediverdi. Yeni iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte geleneksel radyo yayıncılığı da diğer gelenek­sel yayıncılık modellerinde olduğu gibi değişime uğra­dı. Radyo yayıncılığındaki bu değişimin itici gücünü “Podcasting” (Oynatıcı Yayın Aboneliği) oluşturmak­tadır. Podcast, radyo yayını ya da benzer bir yayının internet üzerinden erişilerek kişisel ses cihazlanndan dinlenebilir hale gelmesini sağlayan sayısal kayıt yön­temi podcasting olarak tanımlanmaktadır. Genel ola­rak hem içerik hem de bu içeriğin yayınlanma şekline verilen isimdir. Bu yayını yapan kişilere podcaster de­nilmektedir.

Podcast, internetten müzik ve ses dosyalan indirilebilen diğer teknolojilerden farklı olarak abone olu­nabilen bir yapıya sahiptir. Belirlenen konudaki bir podcast yayınma bilgisayara veya taşınabilir cihazlara indirilen yazılım aracılığıyla abone olunabilmektedir. Böylece podcaster tarafından yeni bölümler yayımlan­dıkça bunlar otomatik olarak bilgisayara veya taşına­bilir kişisel cihazlara inmektedir. Bu bağlamda podcas­ting, çevrimiçi yayının üyelik gibi yollarla kullanıcılara ulaştınlmasıdır. Podcast’ler internetten mobil cihazla­ra yüklendikten sonra, internet bağlantısına gerek du- yulmaksızın istenilen yere aktarılabilmekte, istenildiği zaman da dinlenebilmektedir.

Podcast’ler ilk zamanlar ses dosyalan olarak yayınlardılarsa da gelişen teknolojiler ve internet alt yapısının iyileşmesi sonrasında artık görüntü dosyalan olarak da yayınlanmaktadır. Ses ve videonun birlikte kullanılaca­ğı geliştirilmiş formatta da podcast’ler üretilebilmekte­dir. Günümüzde podcast, internetten görüntülü ve sesli dosyalar indirmeye yarayan bir yol olarak anlaşılmak­tadır. içerik sağlayıcılar genel olarak podcast hizmetini ücretsiz olarak sağlamaktadır. Bu sistem ile radyo veya televizyon kanallarının servise koyduğu haber ve prog­ramlarına ait video veya ses dosyalan bilgisayara ya da taşınabilir cihazlara indirilebilmektedir. Takip etmek is­tenilen amatör ya da profesyonel radyo/televizyon programlarına abone olunarak istenildiği zaman, istenilen araçla erişilebilmektedir.

Yeni iletişim teknolojilerinin yakınsama özelliği ile tek bir araçla tüm medya içeriğine (ses, video, yazı gibi) ulaşabilme imkânı doğmuştur. Podcasting, ses görüntü ve yazı içeren yayınlann yayın zamanından sonra izlenmek üzere kişisel bilgisayarlara, cep tele­fonu, MP3 çalar ve video oynatıcı benzeri aygıtlarla yüklenmesini sağlayarak işitselliğin yanı sıra görsel unsurları da barındırmaktadır. Yakınsama, işitsellik üzerine kurulan radyo yayıncılığına görsel unsurlann katılımını sağlamaktadır. Podcasting’te bu fonksiyonu sağlayacak araç konumundadır.

Podcast’lerin diğer teknolojik araçlarla karşılaş- tınldığında en önemli özellikleri; istenilen yer ve za­manda herhangi bir işle uğraşırken (yürürken, araba kullanırken, not alırken) dinlenebilmesidir. Bu özellik sayesinde mobil öğrenmede yaygın şekilde kullanıl­maya başlayan bir uygulamadır. Podcasting, bireysel uygulamalar, radyo ve televizyon yayınlan, pazarlama, turizm, eğitim gibi birçok alanda yaygın bir kullanıcı kitlesine sahiptir.

Günümüzde bireyler, sadece dinleyici değil ka­tılımcı dinleyici/kullanıcı konumuna dönüşmüştür.

Podcast sözcüğü 2000’li yıllarda “iPod” sözcüğündeki “pod” (küçük kapsül) ve İngilizce’de “yayın” anlamına gelen “broadcast” sözcüğünün “cast” kısmı alınarak türetilmiştir. Bu sistem Apple tarafından geliştirilen müzikçalar olan iPod’larda ilk olarakyaygın kullanım alanı bulduğu için isim olarak bu müzikçalardan yararlanılmıştır. Podcast’ler ilk defa iPod için geliştirilmiş olmakla birlikte podcast tanımlaması günümüzde sadece iPod ile ilgili bir kavram değildir.

Podcast sayesinde on binlerce kişi kendi programlarını yapmaya başlamıştır. Bir bilgisayar ve bir mikrofon ile bireyler radyo yayıncısı olmuşlardır. Podcasting saye­sinde dünya çapında popüler olmuş birçok birey bu­lunmaktadır.

Büyülü seslerin gönlümüzde her daim devam etmesi temennisiyle radyo yeniden mi doğuyor ne? Akıllı tele­fonlu bireylerin toplu taşımalardaki müzik sesleri bence radyodan geliyor. Televizyonun taht oyunları süre dur­sun; sıkı dur medya dünyası Radyo is coming