Artemis Tapınağı Nasıl Ortaya Çıkartıldı…
Osmanlı hükümeti’nin 1855 yılında Anadolu’da demiryolu yapımı için verdiği ilanla başlar her şey. İngiltere’de J.Bahtun, J.Vanilis, W.Cakun ve O.Dickinson ortaklığı ile oluşturulan şirket temsilcileri R.Wilkin aracılığıyla Eylül 1856’da hükümetten demiryolu yapımı için yetki alır.
Wilkin ve temsil ettiği şirket aldıkları bu yetkiyi 1857 yılında Sir Joseph Paxton, Georges Whytes, Augustus William Rixton ve William Jackson’in ortaklığıyla kurulan İzmir’den Aydın’a Demiryolu Şirketi adlı şirkete satar. Bu şirket T.Jackson adlı bir müteahhitle anlaşarak yolun döşenmesi, istasyon binasının yapımı ve lokomotif alamı için yetki verir. Demiryolu’nun ilk bölümü olan 70km uzunluğundaki İzmir-Ayasuluk arası Eylül 1862’de, geri kalan bölüm olan Ayasuluk-Aydın arası da 1866’da bitirilir, Böylece Anadolu yarımadasında ilk kez buharlı lokomotif çalışmaya başlar. Bu buharlı araç halk arasında karavapur olarak adlandırılır.
İşte bu sıralarda demiryolu inşaatında görevli bir mühendis olan J.T.Wood 186S yılının Mayıs ayında British Museum ile i anlaşarak yörede olduğu tarihsel kayıtlardan bilinen ve Antik Dünya’nın 7 Harikası’ndan biri olan Artemis Tapınağı’nı aramak için kazıya başlar. Kazılar altı yıl sonra istenen sonucu verir ve 1869 yılında Artemis Tapınağı açığa çıkarılır. Tapınağın bulunuş haberinin Ingiltere ve Avrupa’nın başka ülkelerinde yarattığı heyecan bölgeye gelen gezgin ve meraklıların sayısının artmasına neden olur. Kısacası Anadolu’daki ilk demiryolu ile Ephesos’tıki ilk kazılar arasında doğrudan ilişki vardır.
