Kars yanında Kaz Tandır…

Amaç; gezmek, görmek, yeni insanlar tanımak için olursa “neden Kars?” sorusu anlamsız  ülkemizin en sert kışlannın görüldüğü fakat tanımamız gereken çok farklı bir dünya var.

Uçmak karbondioksit salınımı en yüksek ulaşım yollarından ançak doğal şartlan aşıp istediğiniz yere gidebilmek koltuğunuzda otururken altınızda bir yaklaşıp bir
bembeyaz zirvelerin keyfini çıkarmak için uçmak teknolojinin bizlere bir hediyesi. 10 gün
içinde hindistancevizi ağaçlan arasından İstanbul’un koşuşturmacasına, ardından da Karsın bembeyaz sakinliğinde kendini, insanlığı tanımaya çalışmak… “Can, hadi, bizlere hikaye anlatma, bilimle iç içe mitoloji demiştin, nerelerde dediğinizi duyar gbiyim. Peki!

250 milyon yıl öncelerinde başlayan Anadolu’nun şekillenmesi, yaklaşık 25 milyon yıl gerilerde sulann çekilmesi ile anakaranın bugünküne benzer bir hal almaya başlamasıyla devam etmiş. Şu anda 1750 metre yükseklik ile Türkiye’ nin en yüksek şehir merkezi olduğundan dolayı zamanında, yani buzul çağından az öncelere kadar, dinozorlann da memleketi imiş Kars. Devasa canlıya ait bir ayak bileği kemiği Kars Müzesi’nde karşınıza çıkarsa aman şaşırmayın.

İkinci hikayem ise Kars’ın “ucube’lik devrine ait Bir varmış, bir
yokmuş. Sert kış şartlarına dayanıklı olan kazların eti tandıra
yatırılırken tüylerinden yastık yapılırmış. Uzak diyarlarda, kendi
düzenlerinde yaşayan insanlann her gün önünden geçtikleri
tepeye bir heykel yapılmak istenmiş. Öyle bir sanat eseri olsun
ki denmiş; hem cumhuriyet öncesi yapılan savaşlara, çekilen
acılara inat bir barış anıta hem de düşmanlıklara, önyargılara
karşı dik bir duruş olsun. Ama bu hikayede bir mutlu son
olmadı, olmayacak.

Şehri gezmenin en keyifli yolu yürümek; hele buz tutmuş
kaldırımlarda yürürken en çok kimin düşeceğine dair iddialara
girer, soğuk taşlann keyfini çıkartabilirseniz; daha ne olsun.

Şehir Stadyumu’ nun kapısını aralayıp orada birkaç tur
koşabilir, yeni güne ısınabilirsiniz yok, tembel gününüzde
iseniz, kömür sobasıyla ısıtılan bir kıraathaneye girip tavla
oynayıp çay içerken muhtar ile sohbet edebilir, Kars’ ın iç
çekişlerini insanlann ağzından duyabilirsiniz.

Çayı’nı da geçtiğiniz zaman ise bu sefer Osmanlı hamamları
ve 12 havarinin betimlendiği Havariler Kilisesi bekler durur bi-
zleri. One minute, şşşt! Guruldayan karınlar mı duyuyorum?
Kars-Ardahan ayazında ilk karın yere düşmesiyle kazlara yol
gözükür. Evlerde yapılan kaz partilerinin kokusunu
alamadıysanız, kurutulmuş kazın sofraya sağ salim gelebilme-
si için söylenen “çevir kazı yanmasın” sözünü başka kışa
bırakmış olursunuz. Ana caddelerden birinde yürürken
karşımıza çıkan cağ kebabı ise Erzurum’ un lezzetini şiş
başına 5 liraya ayağımıza kadar getirdiği için gezimizin
vazgeçilmez tadı olarak damaklarımızda kaldı. “Kime sorsanız gösterir
peynircilerine de hazırlıklı olun; elinizde sıcacık ekmeklerle gid-
erseniz bedavaya eski kaşar, gravyer ve küflü peynir ziyafeti
çekebilirsiniz.

yana, verdiğim 2kg’lık peynir siparişini acele dolayısıyla unut-
mamdan ötürü Kars’a geri dönecek yüzüm yok; ancak mis gibi
kaşarı kilosu 12-13 liradan, kendine özgü güçlü bir tadı olan
delikli fare peyniri gravyeri ise 30-35 liradan alabilirseniz,
değmeyin keyfinize. Şehirde insanlarla muhabbet edin, Doğu
Ekspresi’ ne hoşgeldin demek için istasyona gidin; gezin,
görün, konuşun. Aynca “Karstore” isimli mekandaki hediyelik
eşyalar ve aşık geleneği olarak ne kadar ilgi çekici olsa da bir
kadeh sıcak şaraba verilen 15 lira yağ deposu kaz etinden
beter oturuyor insanın midesine, hazımsızlık yapmasın!

“Sekizimiz odun çeker, dokuzumuz ateş yakar.

Kaz kaldırmış başın bakar, kırk gün oldu kaynatırım kay-
namaz” misali…

Kaygusuz Abdal

Uzun bir kış mevsimine sahip olan Kars’ a bağlı Sankamış ilçesi ise son yıllarda kış sporları ile gelişmeye, oralarda yaşayan insanlann yüzünü güldürmeye devam ediyor»

Kars şehir merkezinden otostop veya minibüsler ile ra-
hatça gidebileceğiniz, 55km uzaklıktaki kayak pistlerine her
seviyede kayak/snowboard imkanı için beklemede.
Günlüğü 10 liraya kiralayabileceğiniz kayak takımlan ile
keyifli bir gün geçirebilir, hayatta olduğu gibi kayakta da
düşüp kalkabilmeyi öğrenebilirsiniz! Kışın ortasında
Kars’a kadar gelmişken kaçınlmaması gereken bir fırsat
ki, 6-7 yaşlarındaki çevre köylerde yaşayan çocukların
sporcu disiplini ile keyif alarak yaptıktan kış sporları,
Türkiye’nin doğusunun bu şekilde gelişip kendine
geleceğinin işareti.

Aynca, bir insanlık mirası olan Ani Harabeleri, gürül gürül
akan Arpaçay ın bile ayıramadığı, Türider, Gürcüler,
Selçuklular, Ruslar kültürierarası bir etkileşimin ürünü: Er-
meniler, Türider, Gürcüler, Selçuklular, Ruslar, artık
Moğollar; bu antik şehri yapan, yıkan, burada yaşayan ve
bu kentten gelip geçenleriyle ortak bir kültür. Ani’yi karış
karış gezdikten sonra Çıldır Gölü’ ne gidip balık tutmadan
da dönmemek lazım ki böyle geniş bir gezi için 64
gününüzü Kars’a ayırmanız gerekir.

Aşık geleneğinin, sazın, sözün eksik olmadığı memle-
ketten, Kars’ tan bir dörtlük ile gezimizi sonlandıralım:
“Aşığı coşturan aşk havasıdır, Serinde coş veren gam
deryasıdır

Dursun Cevlani’nin şen yuvasıdır, Gözümde tütüyor yolları Kars’ın”